Entradas

Causas estruturais e inmediatas dos incendios, relación entre elas

Ante unha vaga de incendios como a actual, asitimos a aparición de noticias sobre a intencionalidade dos lumes que ás veces desvían a atención das causas estructurais.  A continuación intentaremos dar unha notas, non exhaustivas, que permitan a reflexión pausada sobre as verdadeiras causas dos incendios ou, cando menos, eviten que nos deixemos levar por noticias sensacionalistas e interesadas que o único que pretenden é desviar a atención da política medioambiental nefasta historicamente no noso país.

Tomarei como referencia as reflexións e estudos de Xesús Pereiras López de hai unha década, tristemente vixentes hoxe en día.

Os técnicos distinguen entre causas estruturais (aquelas que facilitan a extensión do lume no monte e a súa aparición) e as inmediatas ou próximas (motivos directos de cada incendio). Ambas están directamente relacionadas, así unha causa estrutural repetidamente sinalada é o abandono dos montes que favorece o crecemento de matos altamente combustibles. Pois ben, son estes matos os desencadeantes de moitas causalidades próximas, isto é, o que leva en certos casos a prender lume no monte (apertura de camiños de acceso limitado pola vexetación, para limpeza de leiras que, según un estudo da Xunta do ano 91  supoñía un 42% da causalidade etc). Polo tanto, o coñecemento das causas estruturais é fundamental e previo a calquera intento de solucionar a problemática incendiarias, que vou enumerar brevemente aquí por condicionantes do medio, pero cuxo estudo recomendo.

Dentro das características estruturais encontramos algunhas que entran no grupo de variables socioeconómicas:

  • Abandono dos usos tradicionais do monte sen xerar alternativas.
  • O modelo de monte ou política forestal levada a cabo (fomento do uso forestal madereiro para a indutria que levou consigo a diminución de madeiras de cualidade, especialmente as caducifolias).
  • Conflitividade asociada a montes comunais.
  • O despoboamento do medio rural e o avellentamento da súa poboación.
  • Aparición de novos usos: excursionismo, acampada… urbanización de zonas de monte nas periferias das cidades.
  • Hábito do uso do lume.

Outras son variables ecolóxicas:

  • O clima e factores meteorolóxicos.
  • A topografía.
  • A combustibilidade das especies (o índice de combustibilidade intrínseca dun castiñeiro é dun 1,58 e  o do carballo albar un 1,1%, fronte a un 13, 50 e 13, 80 do eucalipto e piñeiro do país, respectivamente).
  • Grado de madurez dos sistemas forestais.
  • Os acúmulos da biomasa forestal, controlable con práticas de prevención.

Estas variables interrelaciónanse, así o abandono dos usos tradicionais (var. socioeconómica) condiciona a cantidade de masa vexetal do monte (var. ecolóxica), que tamén pode ser controlada por unha silvicutltura de prevención (var. socioeconómica); o modelo de monte ou política forestal (var. socioeconómica) vai condicionar a combustibilidade das especies arbóreas e a madurez dos ecosistemas (var. ecolóxicas), etc. Mesmo dentro de cada grupo de variables establécense relacións. Por exemplo, nas ecolóxicas, o clima vai condicionar os acúmulos de biomasa, e nas socioeconómicas, a política forestal condiciona o abandono dos usos tradicionais do monte.

Estas variables e as súas interrelacións configuran o marco onde os incendios se desenvolven. Existen zonas onde estas variables se superpoñen na mesma dirección, nelas os incendios están claramente favorecidos. Noutras, pode que algunha variables contrarresten as outras, nelas os incendios van ter menos incidencia.

Nas causas próximas ou inmediatas temos as neglixencias, outras que agrupamos en varias (raios ferrocarril, bombas de paleque,manobras militares…) ou claramente intencionados. Desgraciadamente, a intencionalidade nos incendios galegos é elevadísima (89,6%) e a causalidade da actividade incendiaria variada: limpeza de leiras, queima restrollos, obtención de pastos para o gando, vinganzas entre veciños, rebaixa de prezos da madeira, motivacións políticas, espantar e eliminar animais que danan as colleitas, facilitar a caza e incrementar certas especies cinexéticas, recualificación de terreos forestais a urbanizables, negocios na reforestación etc).

As causas próximas están ligadas á rendibilidade inmediata do incendio, distinguindo 2 grupos a groso modo:

  1. Os incendios dirixidos a queimar mato, ainda que a rendabilidade deriva de que o lume é unha ferranta barata de limpeza previa á realización doutros traballos.
  2. Incendios dirixidos a masas arboaradas, cuxa rendibilidade pode vir do abaratamento da madeira, intereses urbanísticos e tampouco se pode esquecer a rendabilidade asociada ao negocio xerado en torno á extinción de incendios.

Habería que investigar e analizar en profundidade: cal é a importancia relativa da cada unha destas causalidades? Mesmo, cal delas pode ser excluída?

Fonte: Os incendios forestais en Galicia , Baía Edicións, 1991.

O galego, na Modern Language Association

A Directora Executiva da Modern Language Association (MLA), Rosemary G. Feal, fixo pública a inclusión da lingua, a cultura e a literatura de Galicia no organigrama deste organismo para que estean “en pé de igualdade” coas demais do mundo. En concreto, estes patrimonios inclúense a través do Foro Galician Language, Literature and Culture (LLC), iniciativa que para Rosemary G. Feal representa unha “suma importante” á estrutura da Modern Language Association.

Deste modo, finaliza un proceso iniciado en maio de 2013 coa posta en marcha dunha campaña a grande escala destinada a conseguir apoios para a creación deste foro na MLA.

Para o profesor asociado da Universidade de Wisconsin-Milwaukee (USA), Gabriel Rei-Doval, “como organización de referencia en linguas, literaturas e culturas do mundo que é o MLA, a creación dun foro de calquera cultura, lingua e literatura adicional recoñecida” por ela necesita de “un rigoroso, exhaustivo e protocolizado proceso”.

Este proceso ten que pasar diversas e “moi esixentes” instancias e filtros burocráticos, académicos e organizativos –como a División de programas da MLA, o Consello Executivo e a Presidencia da organización– antes de poder emitirse o ditame favorable que permite a creación deste foro.

Ademais, o profesor Rei-Doval destacou que o foro MLA Galician Studies foi “o que máis adhesións recibiu de todos os solicitantes” –aproximadamente 300 docentes e investigadores” nesta revisión de programas realizada no bienio 2013-2014.

A lingua, cultura e literaturas galegas entran así a formar parte dun club selecto no que se atopan outras linguas, culturas e literaturas minorizadas, como o catalán, o escocés ou o yiddish.

Fonte: El Correo Gallego. FOTO

A cultura galega, a nosa angueira (AGE)

O panorama cultural galego identifícase hoxe máis ca nunca con aqueles lembrados versos de Díaz Castro no poema Penélope. Porque son tantos e tan dolorosos os pasos atrás

Hoxe, tantos anos despois daquelas iniciativas culturais que na década dos 70 do pasado século ergueron o facho para alumearen o camiño da recuperación cultural de Galiza, segue sendo a iniciativa popular asentada en asociacións, colectivos, estruturas profesionais e algunhas institucións conscientes, a que mantén viva a nosa cultura, moitas veces contra o vento e a marea institucional que, escusándose na crise, practican a destrución cultural de noso e, por tanto, da industria cultural, empobrecendo o noso país ao privalo dun dos medios de produción propios.

A defensa da oralidade e das expresións orais, soporte de comunicación básico e primordial para garantir o futuro da nosa lingua e da cultura tradicional do noso pobo determinounos a non renunciar ao legado histórico recibido, procurando a resistencia á invisibilidade e negación desde o reforzo colectivo, aproveitando plataformas, medios e soportes de uso, tanto os tradicionais como os máis novidosos desde o punto de vista tecnolóxico. A consciente necesidade de continuar con criterio progresivo a apostar pola creación e difusión da cultura que facemos e en cuxos valores potenciais acreditamos, arraigada no imaxinario e expresión lingüística propios, motivou a tradicional interconexión con outras culturas que define a nosa, para partillar o escenario plural da diversidade global e pular pola formación das novas xeracións produtoras e consumidoras de cultura.

A confirmación sucesiva das alertas e ameazas de inacción dos postulados oficiais do actual Goberno galego, coincidentes coas do actual Goberno de España, reforzou o noso compromiso para coa sociedade á hora de ofrecerlle un produto cultural propio, de calidade, asequíbel e accesíbel a todos os formatos e sectores cidadáns. Abonda citar para confirmalo medidas fortemente gravatorias e impositivas para o seu desfrute individual e colectivo, que non sofren outras actividades de ocio, de cualidades formativas e educadoras ben cuestionadas, como os espectáculos futbolísticos ou taurinos, como acontece coa suba do gravame do IVE cultural até o 21%.

Significativo resulta apelar desde o Goberno galego ao herdo rosaliano, neste proactivo ano en que a cidadanía non cansou de ler, musicar, interactuar e interpretar, para maior admiración e recoñecemento, a modernidade da obra e pensamento rosaliano a nos aloumiñar e falar hoxe desde o poder da palabra compromiso e o alento vivo, ao mesmo tempo que desde a Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria se elimina de raíz o Día de Rosalía do Calendario do Libro e da Lectura, logo de ter impedido nos últimos anos que esa data, 24 de febreiro, día do nacemento de Rosalía de Castro, formase parte do calendario escolar como data conmemorativa referencial próxima.

Sorprendente semella parabenizarse dos recoñecementos a nivel estatal dos nosos creadores culturais cando desde o Goberno se desvirtuaron os mesmos premios homónimos galegos, anulando a súa identificación como cultura nacional, así como a dotación económica.

Mais a destrución da cultura galega escúsase decote en motivos económicos e acúsase de ser un produto illado, dependente e subvencionado, mentres percibimos as intencións espúreas dos que ao pór a garabata xa non saben falar a fala nai, a fala dos avós que teñen mortos.

Desde 2009 loitamos contra a redución da presenza da nosa lingua nas aulas, un elemento fulcral para o sostén da nosa cultura, mesmo por motivos económicos, se nestas escuras tebras en que vivimos haxa quen só entenda estes argumentos. Porque a produción de libros, materiais didácticos e diferentes ofertas culturais en galego para acompañar a docencia ou para servir como actividades complementarias ou extraescolares se traduciría en incremento do PIB, isto é, emprego e riqueza, que se multiplicaría tamén fóra do ámbito docente e dentro do corpus social.

Unha redución que vai conseguir que o proceso de desgaleguización comprobado que viven as xeracións máis novas non poida ser debidamente freado e perdamos así a sociedade futura que debería manter viva a nosa cultura e se perden a fala non serán ninguén.

O ano 2013 confirmou unha praxe política de desmantelamento dos sectores culturais, tamén xeradores de fortaleza económica como industria cultural, o que, desde actitudes desafiantes  e provocadoras, se concretou na asfixia económica que pode levar á súa invisibilización e, na práctica, á súa ilegalización social.

Non son alleas á política cultural do actual Goberno galego (redución drástica de fondos destinados á adquisición de novidades editoriais para bibliotecas públicas -un 64,8% menos- e das axudas para a edición de materiais didácticos en lingua galega (un 75 % menos) situacións dramáticas como as que sofre o sector da edición galega, que dende 2008 perdeu o 38 % do seu emprego directo, e que no mesmo período leva perdido o 16,76 % da súa facturación total.

Tampouco é inocua á realidade dramática das compañías de teatro galegas nin aos datos que acaba de nos ofrecer o Instituto Nacional de Estadística confirmando o peche de 45 bibliotecas públicas en Galiza entre 2008 e 2012, o que converte o noso país na comunidade que máis espazos públicos de lectura e acceso á información perdeu en todo o Estado, mentres que neste o balance é positivo. Sorprenden neste contexto as recentes declaracións do Secretario Xeral de Cultura da Xunta de Galicia, Anxo Lorenzo, calificando o pasado ano 2013 como “ano vizoso para a cultura galega” (!).

Entendemos a cultura galega como tecido creador de cidadanía cohesionada con valores democráticos, depositaria e defensora da nosa identidade como pobo, humus irrenunciábeis para conseguirmos maiores espazos de decisión propios, que permitan o desenvolvemento cultural e social en función unicamente dos intereses do pobo galego e que doten a Galiza da vacina protectora para non sermos varridos polo mal vento da globalización, que pretende unha homoxeneización e uniformización dos valores culturais e lingüísticos dos pobos a conta de amolecer e engulir toda diversidade cultural e plural.

Recoñécennos alén das nosas fronteiras. Creadoras e creadores galegos son premiados fóra de Galiza e mesmo a lingua galega é recoñecida lonxe das súas orixes, pois o certo é que a cultura galega e quen a produce podería competir, se de tal se tratase, a todos os niveis e en calquera lugar. Mais, pola contra, é sistematicamente esquecida por aqueles que deberían ser os seus primeiros valedores, por aqueles que deberían esforzarse cada día do seu mandato por buscar fórmulas de proxección da nosa cultura, por buscar recursos para actividades culturais que, ademais, creen emprego e, por tanto, riqueza.

Non aceptaremos que pretendan enmudecernos ou facernos estranxeiras na nosa patria, por iso seguiremos soñando coa chuvia e desorballando os prados e prendermos o lume que quente a lareira da que seguen a nacer proxectos. Entre todas e todos, seguiremos a lembrarlle a quen debe representarnos que os números non serven para saber que altura é o reino do paxaro e que tamén precisamos da palabra para alimentar o espírito, a palabra nos libros, na escena, no pentagrama. Seguiremos creando con gracia ou sen ela, na lingua que falamos porque a nosa angueira é que a nosa lingua e a nosa cultura sexan plenamente normais e estean presentes en todos os lugares e en todos os tempos.

E é tanxíbel, porque nunca é tan posible como cando é un desexo.

Galicia, febreiro de 2014

Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega, AELG

Asociación Galega de Editores, AGE

Asociación Galega do Libro Infantil e Xuvenil, GÁLIX

Fonte: AGE

A Asociación de Escritores premia o teatro do país

A Asociación de Escritores en Lingua Galega (AELG) galardoará á compañía Sarabela, dirixida por Ánxeles Cuña, que recibirá o premio como agrupación porfesional, mentres que Achádego, de Lugo, será recoñecida polo seu traballo no teatro amador. A Asociaciónd e Actores e Actrices de Galicia tamén será recoñecida. Tamén serán recoñecidas iniciativas institucionais, coma o proxecto Buxiganga da Vicepresidencia da Deputación de lugo e a área de cultura da Deputación da Coruña polo premio Rafael Dieste. O escritor Xabier P. Docampo será este ano o homenaxeado coa letra “E” no programa “O escritor na súa terra”. Bernardo Atxaga será nomeado Escritor Galego Universal.

Fonte: Culturagalega

Seis produtoras galegas participan no European Film Market

Berlín acolle desde hoxe, a coincidir coa inauguración do seu celebérrimo festival de cinema, unha nova edición do European Film Market, considerado o segundo mercado cinematográfico do mundo. No evento participan seis produtoras galegas, que se achegan á capital alemana no marco da misión comercial que desenvolve a Axencia Galega das Industrias Culturais (AGADIC) en colaboración co Instituto Galego de Promoción Económica (IGAPE). Adivina Producciones, Ficción Producciones, Frida Films, Matriuska Producciones, Tic-Tac Producciones e Vaca Films son as empresas que tentarán vender os seus traballos e realizar contactos no encontro.

Ademais, no European Film Market distribuirase tamén o catálogo Films from Galicia e mais a publicación Ways to Film, que se centra na promoción do noso país como escenario para rodaxes.

Fonte: Culturagalega

Nace en Carballo o primeiro festival galego dedicado a webseries

Carballo Interplay é o título do primeiro festival galego e o segundo do Estado dedicado exclusivamente a webseries, segundo apunta a organización do evento. O Concello de Carballo bota a andar esta iniciativa que se desenvolverá entre o 24 e o 27 de abril e distribuirá un total de 5.000 euros en premios. O prazo de inscrición está aberto para webseries realizadas entre 2012 e 2014 e que teñan un mínimo de tres capítulos editados.

De xeito paralelo, o Boletín Oficial do Estado publicaba o pasado venres a resolución de axudas a festivais de cinema para 2013 a nivel estatal correspondentes á segunda fase de 2013. Na mesma, unicamente o festival Cineuropa, de entre todos os eventos galegos que se presentaron, conseguiu apoio do Ministerio de Cultural, cun total de 5.000 euros.

Fontr: Cultura Galega

A Asociación de Escritores chama a conmemorar a Rosalía con Graffitis

Un ano máis, a Asociación de Escritores en Lingua Galega fai un chamamento á sociedade galega para celebrar, o vindeiro 24 de febreiro, o Día de Rosalía. Para alén de animar a concellos e entidades públicas a institucionalizar esta celebración, este ano a entidade propón unha actividade especialmente orientada aos centros de ensino. Así, con Graffiti Rosalía, a AELG quere animar a complementar os actos públicos de homenaxe e de lectura de poemas coa realización de murais nos que se inscriban versos da autora, “de modo que o alento da súa voz se faga presente continuo para toda a cidadanía galega”. Os interesados en participar destas iniciativas, poden contactar coa AELG para garantir a difusión das súas activides.

Fonte: Culturagalega

AGADIC resolve as axudas ao desenvolvemento audiovisual

Dez producións doutras tantas empresas galegas reparten os 150.000 euros das axudas ao desenvolvemento de proxectos audiovisuais en lingua galega que acaba de fallar a Axencia Galega das Industrias Culturais. En total trátase de seis novas longametraxes de ficción, tres documentais e unha película de televisión. Migas de pan de Xamalú Filmes, Cen anos de perdón de Vaca Films, A estación violenta de Matriuka Producións, Juana de Vega e a alumna da liberdade de Zenit Televisión ou El secreto de Santa Marta de Camariñas de Dos Treinta y Cinco son algunhas das que recibiron maiores axudas.

Fonte: Culturagalega

Máis de 14.000 persoas visitaron Culturgal 2013

Culturgal valora que a mensaxe de corresponsabilidade que lanzaba mediante a posibilidade de contribuír á celebración do evento mediante o pagamento dunha entrada voluntaria, foi recibida polo público. Un 20% dos asistentes fixeron entrega deses tres euros a cambio da chapa de micropatrocinador. Máis de 14.000 persoas visitaron a feira durante a fin de semana.

Segundo expresou Xulio Amigo, presidente de Culturgal, este feito produce moitas esperanzas e “un novo escenario optimista para o Culturgal do futuro, un Culturgal no que público xogará un papel más atractivo e no que asumirá unha meirande responsabilidade, destacaba.

Premio do Público Culturgal 

Pasadas as 17:30 horas iniciábase o acto deseñado para a entrega do Premio do Público Culturgal. Nun ambiente festivo, desenfadado e cargado de humor a conta de Os da Ría, a comitiva composta polo presidente da Asociación Culturgal, Xulio Amigo, o coordinador da edición 2013, Xosé Aldea, a Concelleira de Cultura Anxos Riveiro Portela e Orbil, representando ao premiado Salón do Libro, percorreron a Feira de Industrias Culturais no seu último día.

Entre un público numeroso que participaba das diferentes actividades da tarde e tras facer unha parada no espazo do Salón para amosar o cartel da edición 2014 “Cociñando Contos”, deseñado por Pirusca, procedíase á parte máis formal do acto.

Xulio Amigo comentou no seu discurso o motivo de crear este Premio para “darlle voz ao público, que é a razón de ser do Culturgal” e aproveitou para destacar as 3 candidaturas que optaron a el este ano: A Asociación PuntoGal, o Festival de Cans e o finalmente gañador, Salón do Libro Infantil e Xuvenil de Pontevedra, todas elas “meritorias e queridas”.

Visibilizarse   

 A concelleira de Cultura, Anxos Riveiro, tras recibir o diploma e o ramo de flores co que foi agasallada, destacou a importancia de crear “inicitivas como esta, que serven para facer visibles importantes proxectos culturais de gran calidade  e creatividade que se producen no noso país e que espertan no público que se implica en votalos, un sentimento de orgullo polo noso”. Para o Salón do Libro, o Pazo da Cultura e o Concello de Pontevedra como organizadores, supón un gran recoñecemento, que fixo extensible a todos/as aqueles/as que durante estes 15 anos de vida colaboraron para darlle vida a este proxecto co seu traballo, ilusión e esforzo. Persoas como Luis Bará o Mª Xesús López Escudeiro que se atopaban entre o público.

Fonte: AGE

Raúl Dans fala de ‘Un mosquito de nome Henri’ en ZigZag Diario

Un mosquito de nome Henri. Autor: Raúl Dans. Ilustracións: Jacobo Fernández Serrano

Obra gañadora do X Premio Barriga Verde (modalidade infantil), editada en coedición coa AGADIC.

Henri quere ser piloto de aviación, mais ten un pequeno problema: é miope.

Un mosquito de nome Henri é unha historia de superación e de aprendizaxe na que o mosquito Henri, en compaña da súa inseparable amiga Olivia, levantará o voo nunha aventura chea de piruetas e picados mortais rumbo ao seu destino: ser un heroe. E para iso vaise ter que enfrontar á malvada avespa Roque.

Unha libélula cantante de jazz, unha araña pianista, un moscón excampión dos pesos pesados… E moitos personaxes máis nunha historia para que os cativos leven os seus pais ao teatro e xuntos gocen cun relato de iniciación aos desafíos que a vida nos reserva a todos nós. Mesmo se es un mosquito.

O dramaturgo Raúl Dans fala das súas obras no programa ZigZag Diario da TVG e, concretamente, de Un mosquito de nome Henri no minuto 01:10. Para visualizalo clica AQUÍ.