Entradas

Mañá, 17 de maio, celebramos o DÍA DAS LETRAS GALEGAS con ANTONIO FRAGUAS

Antonio Fraguas naceu en Loureiro (Cerdedo-Cotobade) o 28 de decembro de 1905. Fillo de Manuel Fraguas Rodríguez e de María Teresa Fraguas Vázquez, foi rexistrado inicialmente cos dous apelidos da nai e só pasaría a apelidarse Fraguas Fraguas en 1912, cando o pai volveu do Brasil onde estaba emigrado desde meses antes do seu nacemento, casou coa nai e recoñeceu o fillo.

Aconsellada polo mestre de Antonio, que viu no neno capacidade para o estudo, a familia matriculouno no Instituto Xeral Técnico de Pontevedra para que cursase o bacharelato. Neste centro tivo como docentes a Castelao ou Antón Losada Diéguez, determinantes na súa escolla a prol do galeguismo. Con outros estudantes fundou en 1923 a Sociedade da Lingua co obxectivo de defender o galego e redactar un dicionario.

A década dos 20 foi especialmente intensa para Antonio Fraguas. En Santiago de Compostela, a onde chegara para estudar Filosofía e Letras, afiliouse ás Irmandades da Fala e ingresou no Seminario de Estudos Galegos, do que sería secretario de actas e bibliotecario. Finalizada a carreira, iniciouse na docencia como profesor auxiliar da Facultade de Xeografía e Historia.

Nos anos 30 casou con Teresa Martínez Magariños (1932) e empezou a traballar no instituto da Estrada (1933). No ámbito da política, coa chegada da República creouse o Partido Galeguista, no que Antonio Fraguas se integrou e desde cuxas filas participou activamente na campaña a prol do Estatuto de Autonomía.

Como consecuencia desta actividade galeguista, tras o golpe de Estado de 1936 foi perseguido e a Comisión de Depuración de Enseñanza de Pontevedra ordenou a súa separación do ensino público. Non sería ata 1950 cando Antonio Fraguas volvese aprobar a oposición a cátedras de instituto, o que o levaría a exercer no Masculino de Lugo e, a partir de 1959, no Rosalía de Castro de Santiago, onde se xubilaría en 1975.

A persecución política e a ditadura non reduciron o seu compromiso con Galicia, senón que Antonio Fraguas continuou colaborando en todas as iniciativas a prol da cultura galega da posguerra: foi membro da Real Academia Galega, xefe da sección de Etnografía e Folclore e mais secretario do Instituto Padre Sarmiento de Estudos Galegos ou membro fundador e tesoureiro do Padroado Rosalía de Castro, entre outros cargos. Tras a morte de Franco, participou na creación do Museo do Pobo Galego, do que foi director e cuxo padroado presidiu máis tarde, e ingresou como membro -e, posteriormente, coordinador da sección de Antropoloxía Cultural- do Consello da Cultura Galega.

Coa democracia chegou tamén o recoñecemento ao seu compromiso coa cultura de Galicia: recibiu o Pedrón de Ouro, os premios Trasalba e Otero Pedrayo ou a Medalla Castelao, entre outras distincións. En 1992 a Xunta de Galicia nomeouno cronista oficial de Galicia.

Faleceu en Santiago de Compostela o 5 de novembro de 1999, tres anos despois do pasamento da súa muller Teresa.

Obra

Antonio Fraguas Fraguas destacou como investigador nos campos da historia, da etnografía e do folclore, entre outros. O seu traballo está recollido en numerosas publicacións, fundamentalmente como colaboración en revistas ou obras colectivas. En todo caso, tamén publicou un considerable número de monografías, entre as que podemos sinalar, a título de exemplo, as seguintes:

  • Geografía de Galicia (1953)
  • Historia del Colegio de Fonseca (1956). Tese de doutoramento
  • Aportacións ó cancioneiro de Cotobade (1985)
  • Romarías e santuarios (1988)
  • Do Entroido (1994)
  • A festa popular en Galicia (1995)

Fonte: O portal da Lingua Galega

Galicia contará cun Arquivo Dixital único para todas as administracións públicas grazas ao Proxecto ARPAD

Na mañá deste 4 de novembro tiña lugar a reunión de lanzamento do Proxecto ARPAD, un Arquivo Dixital para Galicia, que contribuirá á conservación e difusión do patrimonio documental conxunto, á habilitación de servizos dixitais e á eliminación do papel nas relacións administrativas da Eurorrexión Galicia-Norte de Portugal. Ao encontro asistían o vicepresidente e conselleiro de Presidencia, Administracións Públicas e Xustiza, Alfonso Rueda e a directora da Axencia para Modernización Tecnolóxica de Galicia (AMTEGA), Mar Pereira, líder da iniciativa. Cómpre dicir que no Proxecto ARPAD participan sete socios, amais de AMTEGA.

Así, interveñen a Secretaría Xeral de Cultura da Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria; a Dirección Xeral de Administración Local da Consellería de Presidencia, Administracións Públicas e Xustiza; o Centro Informático para a Xestión Tributaria a Xestión Tributaria Económico-Financeira e Contable (CIXTEC) da Consellería de Facenda; a Comunidade Intermunicipal do Minho-Lima (CIM Alto Miño), que integra dez concellos do norte de Portugal; o Concello de Tui e a Deputación de Pontevedra.

É preciso sinalar que esta idea se atopa inserida no Programa Operativo de Cooperación Transfronteiriza España-Portugal (POCTEP) e está dotada con 4,7 millóns de euros, cofinanciados nun 75% por fondos FEDER.

E que achegará este Arquivo Dixital? Pois permitirá eliminar paseniño o papel na Administración e xestionar e conservar con todas as garantías de seguridade e dispoñibilidade a documentación dixital durante todo o ciclo de vida administrativa. É chave para garantir a interconexión dos servizos coas entidades locais e coas iniciativas previstas coa Eurorrexión no marco deste proxecto. Co ARPAD reforzarase o Centro de Proceso de Datos do Gaiás como nó central de custodia de toda a información do Arquivo Dixital Integrado, desde onde se facilitarán máis de 200 procedementos administrativos, amais de emprestarlles servizos de aloxamento documental ás entidades locais galegas. Sobre este arquivo organizarase unha rede de rexistros interconectados, que permitirán a cidadáns e empresas de ambos lados da fronteira entregar documentación en calquera rexistro. O obxectivo é habilitar servizos públicos online (como a e-factura ou a plataforma electrónica tributaria) para empresas que teñan actividade comercial coas administracións de ambos lados da fronteira, e pór en marcha un proxecto piloto de Rexistro Administrativo na Eurocidade de Tui-Valença para poder estender este modelo a outros municipios fronteirizos.

Engadir que outro dos eixos de actuación do ARPAD é a creación dun Arquivo Histórico Documental, inserido no Arquivo Dixital Integrado, o cal dará acubillo aos fondos dixitalizados do patrimonio documental. Será compatible con proxectos europeos como EURPEANA (punto común de acceso aos fondos das bibliotecas, arquivos e museos de toda Europa).

Fonte: Codigocero

A representación da muller na creación

As compañeiras de “Xuntanza de escritoras” puxeron sobre a mesa temas coma o rol da muller na educación superior, a ciencia na literatura ou a escritura en galego. Abro con este artigo unha serie de textos sobre a representación da muller na creación (literatura, cinema, artes plásticas) coa idea de que debatamos sobre as dificultades da construción de personaxes femininos.

Non só para os escritores homes é unha ardua tarefa crear personaxes femininos, tamén é compricado para as escritoras. A exclusión da muller do poder, levou a que o imaxinario colectivo sexa masculino. Os grandes mitos, as grandes historias teñen nome de home, polo momento. Ao pensar nun arquetipo da ambición vén a nós, Fausto. Da vinganza, Edmundo Dantès. Da tolemia, o Quixote. E nesta conta podemos pasar horas e horas aparecendo só mulleres como protagonistas de obras sobre a maternidade ou a infidelidade.

Outra traba, sobre todo, cando construímos persoaxes non contemporáneos é a pouca información que hai da historia feminina. Por iso, propoño que fagamos un repaso das mulleres protagonistas da historia, a literatura, o cine ou o imaxinario galego e mundial nomeando os arquetipos femininos que poden axudarnos a crear persoaxes femininos tipo.

Considero que este é un traballo preciso para conseguir unha representación real da muller no pensamento. E non caer no erro de calcar arquetipos masculinos e “feminizalos”, recurso moi usado no cinema. Temos historias, creacións e mitos dabondo ao redor da muller, proba diso é o ensaio Tres mulleres galegas de armas tomar de Guillermina Domínguez e Felicia Estévez.

Texto: Teresa Barberena