España produce menos ciencia de máximo nivel que en 2009

A pesar da crise, a produción científica de España seguiu aumentando, pero cando se pasa a aquela de máis calidade mundial, a que se denomina de excelencia, compróbase que España se estancou en 2009 e comeza unha tendencia á baixa.

O número de estudos publicados leva anos crecendo e, a xulgar por ese dato, poderíase dicir que o sistema de I+D+i goza de boa saúde, ou, polo menos, que aínda non se viu afectado pola crise. Pero cando se pasa da ciencia por xunto a aquela de maior calidade mundial, a que se denomina de excelencia, compróbase que España se estancou en 2009 e comezou unha tendencia á baixa desde entón. Así o indican os últimos datos dos que dispón o grupo SCImago, que cada ano realiza pormenorizado informe da produción científica en todo o mundo.

A gráfica que mostra a traxectoria de España en ciencia de excelencia desde 2003 non deixa lugar a dúbidas: tras anos de crecemento sostido, o sistema reséntese en 2009 e comeza a caer

Os informes anuais desta institución recollen o nivel de excelencia dunha institución ou un país en ciencia. O indicador mostra a porcentaxe de estudos españois que figuran entre o 10% dos máis citados en todo o mundo, algo así como a elite da investigación a nivel mundial. En 2009, España alcanzou o seu nivel máis alto, cun 12,7% de toda a súa produción incluída entre a máis excelente do mundo, explica a Materia Félix de Moya, investigador do Instituto de Políticas e Bens Públicos do CSIC e fundador do grupo SCImago. Desde entón a porcentaxe foi baixando ano a ano até quedar en 12,5% en 2011, o último con datos definitivos. A gráfica que mostra a traxectoria de España en ciencia de excelencia desde 2003 non deixa lugar a dúbidas: tras anos de crecemento sostido, o sistema reséntese en 2009 e comeza a caer.

Cambio de liderado

“Se se manteñen os programas públicos de excelencia para financiar os mellores centros neste aspecto é posible que se consiga estabilizar o nivel e que non baixe, pois o razoable é que caia se non hai un investimento adicional”

Seguirá facéndoo nos próximos anos? De Moya di que é “unha cuestión política”. “Se se manteñen os programas públicos de excelencia para financiar os mellores centros neste aspecto é posible que se consiga estabilizar o nivel e que non baixe, pois o razoable é que caia se non hai un investimento adicional”, advirte. Neste sentido será importante coñecer os datos de 2012 en adiante, onde os efectos da crise e os recortes en I+D+i poden cobrar máis relevancia.

informe 2013 de SCImago (SIR), que analizou a produción científica entre 2007-2011, mostra cales son os mellores centros de I+D de España de acordo cos seus niveis de excelencia. O gañador é o Instituto Catalán de Investigación Química (ICIQ), que tamén foi líder absoluto no período 2006-2010. Tras el chama a atención a presenza de cinco centros asociados ao Consello Superior de Investigacións Científicas (CSIC). Até agora, os estudos de SCImago consideraban este mastodonte da ciencia (é o maior organismo público de investigación en España) como unha soa institución, a pesar de estar formado por 125 centros cuns niveis de excelencia moi dispares. Isto resultaba inxusto para os mellores pois non lles permitía destacar nos rankings. Ao desagregar os datos, este ano destacan cinco centros do CSIC (algúns son centros mixtos creados xunto a universidades) entre os 15 mellores do país. Todos eles clasifícanse por diante mesmo de xoias da coroa da ciencia española como o Centro Nacional de Investigacións Oncolóxicas (CNIO). No período 2005-2009, este centro era o máis excelente de España, segundo os datos de SCImago. Agorao CNIO foi desbnacado polo ICIQ e o número de traballos seus que alcanzan o máximo nivel baixou desde o 33% en 2007 ao 28% en 2011, explica Moya.

En canto ao volume total de produción, o CSIC segue sendo a primeira institución de España e a oitava do mundo. Polo de agora o consello tampouco se resente no terreo da excelencia, asegura Moya, se se atende a outro indicador da calidade científica coñecido como impacto e que identifica a capacidade de estar por encima da media mundial. Neste indicador, o CSIC está por riba da media española e supera os seus homólogos francés e italiano, o CNRS e en CNR,  respectivamente, conclúe Moya.

Fonte: prazapublica

Imaxe destacada: Luis Davila obichero.blogspot.com/