Entradas

Ana Romaní nomeada académica numeraria electa pola RAG

/en /

O Pleno da Real Academia Galega nomeou na sesión plenaria celebrada o sábado 17 a Ana Romaní académica numeraria electa. A candidatura fora oficializada no Pleno anterior para ocupar a vacante de Xohana Torres, falecida o pasado 12 de setembro. Na mesma xuntanza foi elixida académica correspondente a lingüista Carme Pazos.

Segundo indicou a RAG, a académica de número electa lerá o seu discurso de ingreso na RAG nunha sesión plenaria extraordinaria que se celebrará nos vindeiros meses. Ana Romaní (Noia, 1962) é unha voz de referencia do xornalismo cultural e da poesía galega contemporánea. Desde 1990 está á fronte do programa decano da información cultural diaria da radiodifusión galega, o Diario Cultural da Radio Galega, que é tamén un dos máis veteranos no seu eido da radiodifusión en España. O seu labor xornalístico foi recoñecido con distintos premios aos que hai que engadir os galardóns concedidos ao propio programa.

O interese de Ana Romaní pola permeabilidade da radio ás escritas literarias e ás dinámicas de creación contemporánea levouna a promover iniciativas como o Premio Diario Cultural de Teatro Radiofónico, que desde 2006 deu lugar a máis de corenta obras de teatro radiofónico e que propiciou a renovación deste xénero; ou De Cantares Hoxe. Os Cantares Gallegos de Rosalía de Castro no século XXI (2013), unha antoloxía sonora con versos inéditos de trinta e seis poetas arredor de poemas de Rosalía de Castro, publicados logo da súa emisión.

Fonte: RAG

Falece a escritora Xohana Torres

/en /

Apenados nos atopamos hoxe en Baía pola triste noticia do falecemento en Vigo de Xohana Torres aos 85 anos. Segundo destaca a Real Academia Galega no comunicado do seu pasamento “a súa é unha das voces máis destacadas das letras galegas contemporáneas que medraron na posguerra, cuxa obra abrangue a poesía, a narrativa, o ensaio e a literatura infantil. A autora contribuíu co seu labor como escritora, mais tamén noutros espazos como o radiofónico, á reconstrución cultural de Galicia e á defensa da súa lingua”.

Xohana Torres naceu en Compostela o 22 de novembro de 1931 e criouse en Ferrol, onde estaba destinado como mariño o seu pai. A súa vocación literaria manifestouse cedo e publicou os seus primeiros versos sendo adolescente na revista do instituto. En 1955 recibiu o primeiro premio de poesía da Asociación da Prensa de Vigo, que compartiu con Celso Emilio Ferreiro, por A nosa primavera: toxos, e en 1957 publicou o seu primeiro libro, Do sulco (1957), na colección de poesía Illa Nova de Galaxia.

Como poeta, publicou tamén Estación ao mar (1980), Premio da Crítica española en 1981, Tempo de ría (1992) e Poesías reunidas (1957-2001), así como Elexía a Lola (2016). Como dramaturga, destacan as súas contribucións ao teatro da posguerra con A outra banda do Iberr (1965), gañadora do Premio Castelao do Teatro Galego da Agrupación Cultural O Galo, e mais Un hotel de primeira sobre o río (1968). Asinou tamén a novela Adiós, María (1971), Premio Galicia do Centro Galego de Buenos Aires, e, xa no eido da literatura infantil, Polo mar van as sardiñas (1968) e Pericles e a balea (1984).

Fonte: RAG

A Real Academia Galega realiza unha declaración institucional a prol do uso do galego

/en /

A RAG anunciara a través dun comunicado que faría pública unha declaración institucional sobre a situación do idioma galego. Segundo sinalaron na convocatoria, a decisión da Academia de dar a coñecer a súa posición ao respecto do proceso de normalización está provocada polos “datos publicados recentemente polo Instituto Galego de Estatística”.

Debido a isto comentan no seu comunicado que os datos estatísticos recentemente publicados veñen apuntar un preocupante retroceso do seu uso nos últimos anos, especialmente entre as novas xeracións, agravando unha tendencia histórica que pode conducilo á decadencia. En cumprimento dos seus deberes estatutarios, a Real Academia Galega, ante a alarma que estes datos provocaron en amplos sectores da nosa sociedade, decidiu facer pública a declaración institucional que poden visualizar e descargar desde a web da Real Academia Galega.

As Academias galega, vasca e catalá reclamarán mais apoio a Madrid

/en /

O Ministerio de Cultura destinará en 2014 menos fondos á Real Academia Galega, ao Institut d’Estudis Catalans e mais á Academia da Lingua Vasca e Sociedade de Estudos Vascos. Ante esta situación, as tres entidades anunciaron esta fin de semana que desenvolverán unha acción conxunta en Madrid para reclamar que se manteña o apoio estatal ao seu traballo. Segundo sinalou Xesús Alonso Montero, presidente da Real Academia Galega, estas entidades queren facer fincapé nos importantes recortes que se están a producir no ámbito da cultura por mor da crise.

Para 2014, o Ministerio prevé achegarlle á institución galega un total de 273.070, un 20% menos do que no anterior exercicio.

Fonte: Culturagalega

Foto: noelia cerqueiro

A RAG e Portugal únense para potenciar os seus idiomas

/en /

A Real Academia Galega e o Instituto Internacional da Lingua Portuguesa estudan posibles colaboracións en diferentes áreas para o fortalecemento de ambas as linguas. Polo momento, están “en fase de coñecemento” dos proxectos que desenvolven ambos, segundo explicou onte o secretario da RAG, Henrique Monteagudo, durante a visita á sede na Coruña do director do Instituto, Gilvan Muller de Oliveira.

Fonte: La Opinión

Ferrín recibirá o premio “Otero Pedrayo” pola súa carreira literaria

/en , /

O galardón é financiado a medias pola Xunta e as catro deputacións de Galicia.

Xosé Luís Méndez Ferrín recollerá o galardón “Otero Pedrayo”, organizado polas catro deputacións do país, o 26 de maio en Ourense; segundo explica a Deputación de Ourense nun comunicado.

A institución ourensá detalla que asinou un convenio para financiar o premio, que este ano tócalle organizar a ela. En virtude dese acordo, a Consellería de Educación aportará 15.000 euros, a metade do orzamento do galardón. O resto será aportado polas outras administracións públicas, incluída a organizadora, que preside José Manuel Baltar.

A Deputación de Ourense salienta que co premio búscase promover os “valores propios” do páis, ademáis de, loxicamente, promocionar o coñecemento da obra do escritor Ramón Otero Pedrayo. Por ser unha peza clave na literatura galega contemporánea, Ferrín recibirá a distinción o 26 de maio no Centro Cultural Marcos Valcárcel.

Fonte: Galicia Confidencial

O Tribunal Superior dá un mes a Educación para cumprir a sentenza do galego

/en , , /

Considera que non se executou totalmente o fallo ao manterse a enquisa en infantil

O Tribunal Superior de Xustiza de Galicia recoñeceu, tras sendas demandas da Mesa pola Normalización e a CIG-Ensino, que a sentenza segue sen executarse totalmente, así que dá un prazo dun mes improrrogable á Xunta para que a execute. Pola contra o órgano xudicial non só poderá adoptar as medidas necesarias para que se cumpra, senón que poderá impor multas coercitivas. Tanto Anxo Louzao da CIG como Carlos Callón da Mesa advertiron que se trata dun decreto que está xa morto, polo que a única opción é derrogalo. O motivo do incumprimento é segundo as dúas entidades que se mantén a enquisa en infantil aos pais para decidir a lingua maioritaria na aula, aínda que Educación suprimiu o seu carácter vinculante tras a sentenza.

Fonte: La voz de Galicia

Lembramos outra noticia so respecto do 30 de novembro de 2012 aparacedida no mesmo xornal:

Outra sentencia xudicial anula a consulta do idioma aos pais

O Tribunal Superior estima parte do recurso da Real Academia

O Tribunal Superior de Xustiza de Galicia (TSXG) ditou unha nova sentenza sobre o decreto do plurilingüismo practicamente nos mesmos termos que os tres ditames xa coñecidos. A Real Academia Galega é outra das entidades que presentaron recurso contra esta norma aprobada polo PP, e o TSXG estima parte da demanda, anulando os mesmos artigos, o 5.2 e o 12.3. O primeiro deles refírese á consulta vinculante aos pais de nenos en educación infantil sobre a lingua a usar na aula, e o fallo responde cos mesmos argumentos, esgrimindo que trasladar esta potestade aos pais vulnera a configuración do dereito fundamental da educación.

O segundo artigo que anula o TSXG é o 12.3, que permite ao alumno usar a lingua oficial que prefira. Neste caso, o tribunal xa alude ás sentenzas recentes do 21 de novembro para reiterar os mesmos argumentos e invalidar o artigo. Primeiro, porque segundo a Lei de Normalización o galego debe ser con carácter xeral o vehículo de comunicación no ensino non universitario. Se o alumno usa a lingua que queira, e máis aínda o castelán en materias que se imparten en castelán, contradí esta lexislación.

Segundo, porque a lingua non está condicionada á libre elección do interesado; e terceiro, porque resulta contrario ao fomento do uso progresivo do galego no ensino.

 

A RAG estuda o fallo

A Real Academia Galega recibiu na tarde de onte a sentenza e o seu propio presidente, Xosé Luís Méndez Ferrín, analizábaa tras coñecela. No entanto, explicou o secretario da institución, Xosé Luís Axeitos, farán unha valoración cando a estudaron con detalle, xa que a pesar de que o Tribunal Superior estima parte do recurso e anula dous dos artigos, «hai considerandos que poden ter unha certa importancia», explica Axeitos.

O fallo do TSXG é máis extenso que o que se deu a coñecer fai uns días, xa que a Real Academia incluíu na súa argumentario outras demandas. Unha delas é que esta entidade é un órgano asesor, empregando a expresión «funcións consultivas». Considera con todo o tribunal que estas funcións consultivas non deben entenderse como preceptivas e vinculantes, polo que «non cabe confundir conveniencia con obrigatoriedade en sentido xurídico, en relación co trámite de audiencia», explica.

A Xunta reitera o seu aval

A Consellería de Educación insistiu onte en que a cuarta sentenza sobre o decreto do plurilingüismo constata a legalidade de leste e apoia os principios inspiradores da norma. «Ademais -engaden- o fallo non anula a consulta aos pais, senón que só invalida o seu carácter vinculante».

Respecto dos motivos de impugnación de carácter formal, o tribunal ratifica o proceso que se seguiu para a súa aprobación ao considerar que non fan falta estudos previos. Tamén se desestiman as demandas que afectan aos principios nos que se fundamenta o decreto.

Á espera dunha decisión

Actualmente coñécense catro sentenzas sobre o decreto e as catro foron na mesma dirección. Son as ditadas por mor de denuncias da Real Academia Galega, Queremos Galego, CIG-Ensino e A Mesa pola Normalización. Faltan outras catro, cuxos ditames serán diferentes con bastante probabilidade. Non nos recursos presentados polos sindicatos CC.OO. e STEG, pero si nos de Galicia Bilingüe e a demanda conxunta da Asociación Galega para a Liberdade de Idioma e a Mesa pola Liberdade Lingüística.

Estes dous recursos camiñan noutra dirección, ao demandar que os nenos sexan escolarizados na súa lingua materna en infantil e incluso no primeiro ciclo de primaria, e non na que resulte maioritaria na aula. De feito, Gloria Lago, presidenta de Galicia Bilingüe, preparaba o recurso ante o Supremo ao non confiar no fallo do tribunal galego tras coñecer as sentenzas en contra da consulta vinculante aos pais. A Xunta esperará a ter todas as sentenzas «antes de tomar unha decisión ao respecto satisfactoria para todos os sectores implicados», afirma Educación.

A lingua materna predominante do alumnado será determinada polo centro educativo de acordo co resultado dunha pregunta que se efectuará aos pais, nais, titores/as ou representantes legais do alumno/a antes do comezo do curso escolar acerca da lingua materna do seu fillo ou filla.

En todas as áreas, materias ou módulos, agás nas sinaladas no parágrafo anterior e nas materias de lingua(s) estranxeira(s), o alumnado poderá utilizar nas manifestacións oral e escrita a lingua oficial da súa preferencia. Non obstante o anterior, procurarase que o alumnado utilice a lingua en que se imparte a área, materia ou módulo.

Fonte: La Voz de Galicia, 30 novembro 2013

A Academia terá novo presidente antes do Día das Letras Galegas

/en /

Hai polo menos un asunto no que coinciden plenamente os dous sectores enfrontados no seo da Academia tras a dimisión de Xosé Luís Méndez Ferrín: a necesidade de acurtar ao máximo o prazo de tres meses (que remata o 13 de xuño) para nomear ao novo presidente e poñer fin á situación de interinidade da executiva en funcións.

Tanto os académicos afíns a Ferrín coma os membros do sector crítico coa súa xestión subliñan que a Real Academia Galega ten que asistir aos actos oficiais do Día das Letras Galegas co seu novo presidente á fronte, polo que as conversas xa están en marcha para formular unha candidatura que aglutine «o maior consenso posible» e que se concrete, antes do simbólico 17 de maio, na elección dunha executiva que permita a reconciliación das diferentes sensibilidades feridas durante a forte polémica interna dos últimos meses. «O importante é que non haxa vencedores nin vencidos -recalca un destacado membro da RAG- e que se poda volver canto antes ao traballo habitual da Academia».

Aínda que as fendas abertas no 11 da rúa Tabernas tardarán tempo en restaurarse, a maioría dos académicos confían en que cesen os recentes cruces de declaracións entre os dous sectores e se poda así reconducir a actual crise. «Necesitamos silencio e tranquilidade e que todo vaia pousando», apunta outro membro da RAG.

Plenario en Vigo

Xosé Luís Axeitos, que desde a renuncia de Ferrín o día 13 exerce a presidencia en funcións da Real Academia Galega, será precisamente o encargado de presidir o vindeiro sábado en Vigo o plenario no que se renderá homenaxe a Francisco Fernández del Riego polo seu centenario.

A reunión, de carácter público, é un tributo da RAG a quen foi o seu presidente entre 1997 e o 2001, e terá lugar no salón de actos da Casa Galega da Cultura de Vigo, onde ten a súa sede a Fundación Penzol, que tamén conmemora este ano o seu 50.º aniversario. A celebración do sábado quere lembrar que hai medio século, o 20 de marzo de 1963, os académicos Francisco Fernández del Riego, Manuel Gómez Román e Xesús Ferro Couselo formularon a súa proposta para dedicar o 17 de maio a festexar o Día das Letras Galegas en conmemoración da publicación nesa data, en 1863, dos Cantares gallegos de Rosalía. No plenario, que dará comezo ás 12.30 horas, intervirán os académicos Ramón Lorenzo, Xosé Ramón Barreiro e Xesús Alonso Montero, e pechará o acto, como presidente interino da RAG, Xosé Luís Axeitos.

Fonte: La Voz de Galicia

Ferrín consuma a súa dimisión e denuncia que a RAG está en perigo

/en /

Acompañado polos catro membros da súa executiva e polo académico Darío Xohán Cabana, o escritor Xosé Luís Méndez Ferrín cruzou onte por última vez a porta do número 11 da rúa Tabernas. Arredor das oito e media da tarde, e antes de que rematase o plenario da Real Academia Galega, Ferrín compareceu ante a prensa que agardaba á entrada da sede da RAG para confirmar a súa renuncia definitiva tanto á presidencia como á cadeira vitalicia que ocupaba desde o seu ingreso na institución no ano 2000.

Méndez Ferrín, visiblemente emocionado polo transcurso dun tenso encontro no que comunicou oficialmente a súa renuncia, denunciou ataques externos e internos contra a Academia que están poñendo en perigo a propia institución: «A Academia está en perigo, hai forzas que atentan contra ela e esas forzas son internas e son externas. Preténdese desvirtuar a súa razón de ser, que é a defensa do idioma de forma intransixente».

Regreso á paisaxe nativa

«Polo tanto -explicou Méndez Ferrín aos xornalistas- eu abandonei a Academia Galega para situarme na miña paisaxe nativa, que é a das agrupacións e asociacións culturais e políticas de esquerda nacionalista que defenden o meu idioma». «Sempre defenderei a Academia e pídolle ao pobo e pídolle á cidadanía de Galicia que defenda a Academia Galega das asechanzas que pesan sobre ela. Moitas grazas», apuntou Ferrín antes de despedirse puño en alto dos presentes e de baixar camiñando, xunto a Manuel González, Euloxio Rodríguez Ruibal e Francisco Fernández Rei, ata Porta Real para poñer fin ao seu mandato do mesmo xeito que o iniciou: a bordo dun taxi.

Axeitos, presidente en funcións

Unha vez que Méndez Ferrín formalizou ante o plenario a súa renuncia, asumiu a presidencia en funcións da Academia o secretario da corporación, Xosé Luís Axeitos, mentres que o actual vicesecretario, Francisco Fernández Rei, pasou a ser secretario en funcións.

A partir de hoxe ábrese o período para elixir ao novo presidente, que terá que ser designado polo plenario nun prazo máximo de tres meses e mínimo de oito días. Dada a crise aberta na institución, Axeitos apuntou que o nomeamento do sucesor de Ferrín vaise acelerar ao máximo: «Esperemos que sexa moito antes dos tres meses».

Os candidatos a presidir a RAG terán que ser propostos por un mínimo de tres académicos ata 48 horas antes da celebración do plenario.

Fonte: La Voz de Galicia

A Academia pide ao Supremo que anule todo o decreto do galego

/en /

Sen parches nin medias tintas. A Real Academia Galega (RAG) anunciou onte que o pasado día 4, ao filo do prazo legal, recorreu ante o Tribunal Supremo a sentenza do Tribunal Superior de Xustiza de Galicia que lle deu a razón -en parte- no seu litixio contra o chamado decreto de “plurilingüismo” da Xunta. A decisión do tribunal galego anulaba os aspectos máis polémicos, como que os pais decidisen a lingua de escolarización dos seus fillos, ou que estes usasen o idioma que quixesen en clase. A RAG decidiu recorrer despois de que a Xunta presentase en decembro o escrito de preparación de casación, que ratificou días despois. Con todo, a administración galega aínda non presentou o recurso, e ten de prazo ata o próximo día 15 para facelo.

Acompañado dos outros catro membros cos que conforma a comisión executiva, o presidente da Academia, Xosé Luís Méndez Ferrín, sinalou que o recurso de casación baséase en que a Xunta de Galicia impediu á RAG que cumprise co mandato legal de participar na elaboración do decreto, “o que nos obrigou a actuar en defensa do idioma, que é a razón de ser desta casa, e da cultura de Galicia. Hai xente que se escandalizaría se se tirase o Pórtico da Gloria, pois o galego é máis valioso”, enfatizou o escritor. A outra base do recurso é que, mentres a situación da lingua propia de Galicia sexa de inferioridade, “a Xunta e os poderes públicos teñen que promover a súa normalización. E este é o primeiro decreto que dá un paso atrás e rompe o consenso de todos os partidos”, sinalou o presidente da RAG. “Queremos volver ao diálogo e a aquel consenso. A RAG e a Xunta teñen unhas excelentes relacións excepto neste punto”.

O pleno de mañá, no que Ferrín presentará a súa dobre dimisión como académico e como presidente non foi, con todo, motivo de resposta. “As ordes do día son secretos e cando se filtran as cousas é que hai deslealdades e metémonos nas cloacas”, xustificou o seu silencio o interpelado. “Como no Vaticano ou a Catedral de Santiago”, apostilou o secretario, Xosé Luís Axeitos. Malia as fintas verbales en varios idiomas que prodigou estes días para evitar pronunciarse rotundamente, todo apunta a que ao final Méndez Ferrín consumará o seu abandono voluntario da institución, segundo académicos próximos. E pese a que, previsiblemente todos os membros da RAG ou a maioría apoiarán no pleno que, polo menos, esgote o seu mandato. Como moitos outros, Manuel Rivas resístese a crelo e intentará evitalo. “Se no pleno se aproban as contas e se aclaran e se regulan as contratacións, que eran os puntos polémicos, o que hai que facer é centrarse na ilustración, defensa e promoción do idioma” [artigo 1 dos estatutos da RAG].

Fonte: El País