Entradas

As pinturas rupestres máis antigas puideron ser realizadas por neandertales

As pinturas rupestres máis antigas do mundo puidéronas facer os neandertales. É a tese que suxire un grupo internacional de investgación arqueolóxica que mañá se publica na revista Science un estudo que demostra que algunhas representacións de arte paleolítico presentes en covas de Asturias e Cantabria posúen unha orixe máis remota do que se cría. Ata agora se pensaba que este tipo de pinturas non tiñan máis de 32.000 anos. Con todo, grazas a métodos de medición máis certeiros que o carbono 14 chegouse á conclusión de que algunhas representacións, concretamente un disco vermello na cova do Castelo (Cantabria), data de polo menos 40.800 anos.

Ese gran punto vermello foi pintado, xa que logo, uns 7.000 anos antes que as pinturas da cova francesa de Chauvet, que ata agora retiñan a marca de antigüidade no que arte rupestre se refire.

O descubrimento foi posible grazas ao emprego das series de uranio-torio, que permitiron a análise de mostras de calcita de apenas un milímetro de grosor.

A datación de uranio-torio supera á do carbono 14, coa que só se poden datar pinturas realizadas con materia orgánica. Por riba, as series de uranio-torio posibilitan extraer mostras moi pequenas sen danar as pinturas.

De acordo con Marcos García Díez, profesor de Prehistoria da Universidade do País Vasco e un dos membros do equipo que efectuou o achado, todos os datos se alian para manter a hipótese de que as primitivas pinturas foron obra dos neandertales. «Sábese que os neandertales, fai máis de corenta mil anos, facían adornos corporles, xa sexa por estética ou distinción social».

Estes grupos de poboación que precederon ao homo sapiens gravaban en pequenos ósos e pedras liñas paralelas e outras que se cruzan entre elas. Trátase de motivos alleos por completo á arte figurativo e que adoitan ser puntos, figuras xeométricas ou representacións do contorno da man. Este tipo de representacións de arte xeométrico tamén se atopan nas once covas estudadas, localizadas todas elas en Asturias e Cantabria. «Casualmente, todas as figuras que se documentaron no proxecto son iguais ás desas pezas de arte moble».

«Homo sapiens»

Segundo García Dez, é «altamente probable» que as pinturas obxecto do estudo fosen executadas por neandertales, sen prexuízo de que algunhas delas fosen realizadas por homo sapiens. «Hai 30.000 ou 35.000 anos empeza esa explosión da arte decorativo. A data de hoxe, o figurativo só se pode relacionar con poboacións de homo sapiens», argumenta García Díez. As datas, polo demais coinciden. Na península ibérica a transición entre neandertales e homo sapiens prodúcese precisamente hai 40.000 anos.

Tamén na cova do Castelo hai unhas figuras moi significativas, unhas mans, cunha antigüidade estimada de 37.300 anos. E en Altamira uns signos de forma triangular datáronse en 35.600 anos atrás.

Coa conclusión a que se chegou rompe un paradigma de orde antropolóxica. Non en balde se desfaría o lugar común que asocia aos neandertales con espécimes só interesados en procurarse alimento e asegurarse a subsistencia. Deste xeito, os neandertales, coa arte decorativa e corporal, estarían demostrando unha inquietude pola interacción social que desde o punto de vista da conduta é moi relevante.

Os investigadores cifraron entre 35.500 e 29.6oo anos a idade da representación dunha figura humana que se acha na cova de Tito Bustillo (Asturias). Con iso é posible arriscar unha data ao redor da eclosión da arte figurativo rupestre, cuxa irrupción se situaría nesa pinza temporal. Esta datación é coherente coa antigüidade do motivo figurativo máis antigo de arte moble, que se remota a 32.000 anos.

O grupo de científicos está formado por británicos, españois, portugeses e un alemán, todos eles dirixidos por Alistair Pike, da Universidade de Bristol. Os investigadores dataron ata 51 figuras de once covas e os resultados máis destacados proveñen de Altamira, O Castelo e Tito Bustillo, os tres mellores conxuntos de arte rupestre do mundo e declarados pola Unesco Patrimonio Mundial.

Fonte: La Voz de Galicia