Entradas

Literatura e ciencia (II)

Hai moitos anos –vintecinco xa- mentres facía algo que daquela me encantaba e que xa practicamente non fago nunca -remexer nos andeis dunha libraría- atopei un libro que abriu para min un filón inesgotable. Non só polo exemplar en si, senón pola colección á que pertencía e o que ela representou.

Aínda o teño comigo: Controversia sobre mentes y máquinas, da editorial Tusquets. Colección Metatemas, dirixida por Jorge Wagensberg. Contén unha escolma de ensaios sobre Intelixencia Artificial de senlleiros autores –Turing entre eles, o primeiriño- cos que eu alimentaría de aí en adiante un xeito diferente de facer preguntas sobre a nosa condición e natureza: o xeito cibernético, o enfoque do procesamento da información. Máis adiante engadiríalle á pescuda lecturas de sicoloxía cognitiva, lingüística e bioloxía, sen deixar nunca a omnipresente literatura, facendo ao meu xeito o percorrido que antes trazara un tal Brockman, do cal non tiña noticia aínda.

Pero volvamos ao libro Controversia sobre mentes y máquinas. Cuberta prateada, lixeiramente granulosa, e unhas 160 páxinas que me deron para roer semanas e para empezar a fornecer de estrutura ás matinacións sobre ese tema que revoaban había tempo pola miña cabeza. Algúns deses artigos lidos hoxe non soportan ben o paso do tempo, sobre todo polos avances efectuados en neurociencia, que propician outro enfoque non baseado na lóxica formal. Pero outros siguen suscitando preguntas non respostadas, e todos alentan no mesmo: preguntas esenciais sobre nós mesmos feitas dende o método de coñecemento científico.

En calquera caso, amais do libro, descubrira algo moito máis importante: a colección enteira, Metatemas. E con ela a constatación de que existía xente coma min que sen ser especialista nun área da ciencia quería entender na medida do posible o que nela se facía. E a descuberta de que había científicos de primeira liña –Schrödinger, Monod, Prigogine, esoutros que iría coñecendo- que puñan o seu traballo ao alcance de calquera que tivese unha formación básica e un interese verdadeiro en entender o que eles explicaban, os seus achados e as implicacións que tiñan.

Dei así co que axiña chamarían Terceira Cultura, síntese das clásicas Ciencias e Letras, especie de corpo calloso que une eses dous hemisferios en constante comunicación, por moito que teñan cadanseu lado no cráneo. Unha cultura interdisciplinar que busca achegas fóra do seu predio. En palabras de Brockman, que cuñou o termo: “A terceira cultura é unha nova filosofía natural, que desenvolve un novo conxunto de metáforas para describirmos a nós mesmos, as nosas mentes, o universo e todo o que sabemos del.”

Texto: Cristina Pavón

Ferrín pide aos deputados unha emenda para que o galego non sexa unha lingua de ”cuarta fila”

O presidente da Real Academia Galega (RAG), Xosé Luis Méndez Ferrín, pediu hoxe a todos os deputados galegos que apoien unha “emenda poderosa” contra os Orzamentos Xerais do Estado que deixe sen efecto o trato “discriminatorio” dos recortes do Ministerio de Cultura á lingua galega.

En declaracións aos medios de comunicación á saída dun acto institucional na Deputación de Lugo, Ferrín mostrouse moi crítico coa rebaixa do 62 % do Goberno central na súa asignación anual á institución, que só recibirá 380.000 euros, cando as entidades homólogas en Cataluña e o País Vasco disporán de máis de 700.000 euros porque o recorte non pasará do 23 %.

Nese sentido, o presidente da RAG lamentou que o galego sexa tratado como unha lingua de ”cuarta fila”.

“A primeira nestes orzamentos é o castelán, e ata se pode entender que así sexa. A segunda é o catalán, a terceira é o vasco e o galego é de cuarta fila. Así nos consideran e así se consideran moitos galegos a si mesmos, de cuarta fila”, queixouse o presidente da RAG.

Méndez Ferrín expresou o seu desexo de que no Congreso dos Deputados “haxa unha emenda poderosa, apoiada por unanimidade e co consenso de todos os deputados galegos, tanto do PP, como do PSOE e do BNG”, para que “consiga facer desaparecer estes números discriminatorios”.

“Non estamos en contra dos recortes. Estamos nunha época difícil e, se hai rebaixas, que as haxa para todos. Pero non para uns máis e outros menos”, apostilou Méndez Ferrín, para quen esta situación “non é aceptable” nin para os membros da academia nin “para ningún galego de ben”.

Fonte: Galiciaé

Javier Cortés é o novo Presidente da Federación de Gremios de Editores de España

Javier Cortés Soriano foi elexido Presidente da Federación de Gremios de Editores de España  pola Xunta Directiva do gremio, celebrada o  17 de abril en Madrid.

A súa proposta foi respaldada pola unanimidade dos membros da asemblea de socios da entidade, na que están integradas asociacións de editores de Cataluña, Euskadi, Galicia, Andalucía, Valencia, Castela León, Madrid e ANELE, a entidade que representa aos editores de libro educativo. O novo presidente proponse a actualización e o fortalecemento sectorial na nova coxuntura económica e cultural, no ámbito dixital e nas novas circunstancias da propiedade intelectual. Outra das súas tarefas será a defensa dos intereses sectoriais diante das institucións estatais, europeas e internacionais.

Cortés compatibilizará o seu  cargo co de  Presidente de SM. Dentro do sector xa foi Vicepresidente de la FGEE,  presidente da Asociación de Editores de Madrid e membro da  Xunta  Directiva de CEDRO.

Fonte: AGE

O alumnado galego parará mañá as clases para defender o idioma

O alumnado galego parará a actividade este xoves. Aulas baleiras e concentracións en todas as cidades galegas é o que propoñen diversas organizacións de estudantes para mostrar o seu rexeitamento contra as políticas da Xunta no relativo ao idioma. “En tres anos do Goberno de Alberto Núñez Feijóo non se fixo nada positivo pola lingua”, asegura en declaracións a DIOIVO a  responsable de lingua en Mocidade Nacionalista Galega (MNG), María do Mar Lopes González.

Este parón, apoiado pola Mocidade Nacionalista Galega, a Mesa pola Normalización Lingüística, a Liga Estudantil Galega, os Comités e o Sindicato de Estudantes coincide co terceiro aniversario da chegada do presidente Feijóo á Xunta e afectará aos alumnos do segundo ciclo da ESO, aos ciclos formativos e as ensinanzas artísticas. Ademais, as organizacións apuntan que simultaneamente se producirán concentracións en todas as cidades galegas.

“O mal chamado decreto plurilingüe” continua a ser o maior foco de descontento, segundo apuntan desde MNG. “A situación do galego é nefasta”, explica Lopes, pois a aplicación desta medida produciu unha “redución do galego nas aulas” nos dous últimos anos, chegado ao caso de que en moitos colexios, “menos do 20% das horas lectivas son en lingua galega”.

Deste xeito, a organización denuncia que esta norma emprega á lingua inglesa coma “coartada” para suprimir o idioma propio do ensino. Ademais, engaden, “Galiza é actualmente o único territorio do estado español con lingua propia que ten prohibido por lei impartir determinadas materias de ciencias en galego no seu sistema educativo”, sinalan destacando que Matemáticas, Física e Química e Tecnoloxía deben ser impartidas obrigatoriamente en castelán”.

Esta protesta servirá para quentar motores de cara á manifestación que prepara a plataforma Queremos Galego con motivo do Día das Letras, segundo explica María do Mar Lopes, e que espera “recuperar” a mobilización cidadá despois de que o ano pasado non se celebrara por mor das eleccións municipais.

Foto: El País

Fonte: Dioivo

AGADIC convoca os Premios Álvaro Cunqueiro e Manuel María

A Axencia Galega das Industrias Culturais convoca a  XXI edición do premio Álvaro Cunqueiro para textos teatrais, da VII edición do premio Manuel María de literatura dramática infantil e, en colaboración coa Asociación Cultural Barriga Verde, da X edición do premio Barriga Verde de textos para teatro de monicreques en dúas modalidades: para rapaces e para adultos, segundo o público a que vaian dirixidos os textos.

A dotación económica, segundo se recolle no  DOG do 17 de abirl é a seguinte:

  • Álvaro Cunqueiro: 6.000 €.
  • Manuel María: 6.000 €.
  • Barriga Verde (modalidade infantil): 6.000 €.
  • Barriga Verde (modalidade para adultos): 6.000 €.

 

Información dos premios

Fonte: AGE

Os Premios Irmandade do Libro entréganse o sábado en Lalín

A Federación de Libreiros de Galicia entregará os Premios Inrmandade do Libro o sábado  21 de abril, na localidade de Lalín. Os premios recoñecen o traballo anual favor del libro e a lectura por persoas, colectivos, entidades e institucións, tanto públicas como privadas de Galicia durante el año 2011.

Prímianse as seguintes modalidades: Centros de Ensino,  Libro do Ano e Obra Editorial 2011,  Autor,  Institución, Fomento da Lectura e Librería.

Fonte: AGE

Natalia Carou fala de ‘O alento nas costas’ no Zigzag Diario

Como novidade literaria Natalia Carou presenta o seu primeiro traballo publicado no Zigzag Diario, O alento nas costas (colección infantil e xuvenil Meiga Moira), que alterna o mundo real coa época medieval reflectida a través dos soños. Esta entrevista pode visualizarse no minuto 21:15.

Zigzag Diario

Afonso Eiré fala de ‘O penalti de Fuco’ no Zigzag Diario

O espazo da tvG2 falou co escritor e xornalista Alfonso Eiré, que acaba de publicar O penalti de Fuco, un ensaio literario sobre o mundo do fútbol. Cinco minutos de partido centran unha novela en que se incide especialmente na transformación dun deporte nunha mercadotecnia posta ao servizo dos intereses económicos que esta práctica xera na actualidade. A entrevista a Afonso Eiré pode verse no minuto 11.

Zigzag Diario

O Parque Natural das fragas do Eume é un espazo senlleiro

Aínda que as chuvias e a rápida obsolescencia que impoñen os medios de comunicación deixaron atrás o estarrecedor lume nas fragas do Eume, non nos parece lóxico iniciar a andaina deste espazo sen facer mención ao funesto evento e mais á entrambilicada problemática do lume que, ano tras ano, asola o noso país.

Dende que nos anos 60 do século pasado se dera un cambio radical nos usos do monte, coas “repoboacións forestais” fomentadas polo Estado (que incentivaban a introdución e plantación de especies pirófitas: piñeiros e eucaliptos maiormente), ao tempo que comezaba o abandono masivo do rural ás cidades e mais a emigración cara a outras áreas do Estado ou de Europa, proceso mantido e acelerado co ingreso de España no Mercado Común no 1986, o monte galego sufriu unha longa agonía e un cambio radical nos seus usos.

Se no sistema agrícola tradicional o monte serviu como fornecedor de adubo para as terras (toxo),  co proceso de abandono da actividade agrícola (de medio millón de agricultores a uns 100.000, en vinte anos!) foi ou deixado á súa sorte ou masivamente reforestado con especies de medre rápido. Axiña comezaron os lumes incontrolados, favorecidos por intereses varios, ás veces encontrados, nos que non imos entrar acó a analizar.

A produtividade do monte na Galicia atlántica é moi alta: entre 4 e 8 veces máis que no resto do Estado. É das máis altas de Europa, de xeito que o país tornou na Reserva Forestal europea, con case o 5% da produción da UE. Mais a produción, o monte en xeral, está dedicada exclusivamente á  subministración de madeira de baixa calidade, cunha escasísima porcentaxe de terras con xestión silvícola (só unha cuarta parte das áreas plantadas) e unha meirande parte convertida nunha polvoreira de biomasa, que prende con alarmante regularidade nas épocas de seca.

O resultado do proceso é o empobrecemento acelerado do solo, o espallamento pola acción do lume das especies pirófilas que, ao tempo, favorecen a maior virulencia e alcance deste, e o consecuente debalo do bosque, das especies caducifolias autóctonas, e a diminución da biodiversidade.

Todo iso, unido ao desleixo por parte do goberno autónomo, en canto ás súas responsabilidades en materia ambiental (somos das Comunidade Autónomas con menos superficie protexida e, a que o está, carece dos preceptivos Planos de Xestión, a pesar dos anos pasados dende a súa declaración); a que se considera os Espazos Protexidos territorios condicionados polas actividades “de interese público” (que permite invadilos con instalacións industriais para o lucro privado) e tamén, con respecto á errada política do lume, que leva a priorizar a loita contra incendios en vez de investir na prevención…, aboca a sucesos como o acontecido recentemente nas Fragas do Eume.

O Parque Natural das fragas do Eume é un espazo senlleiro: o bosque atlántico máis extenso e mellor conservado de Europa. Nel agóchanse especies botánicas relictas de épocas pasadas (Culcita macrocarpa, Vandesnboschia speciosa, Davallia guanchica, Woodwardia radicans, entre outras) e especies animais en perigo de extinción, como o Bufo real ou ameazadas, como o Gato bravo ou o Falcón peregrino.

Mais o seu valor non o libra da ameaza da “eucaliptización” (se non o está máis é polo difícil acceso e a dificultade para a explotación madeireira), da invasión dos seus límites por minas ou canteiras ou a sobreexplotación do río, que o fai transitar polo Parque sequera co mínimo “caudal ecolóxico” esixido por Lei.

A preservación deste contorno é un deber irrenunciábel e para isto deben tomarse todas as medidas necesarias. É o noso desexo que as autoridade, dunha vez por todas, poñan mans á obra e torne a política ambiental nun tema transversal e prioritario da súa acción de goberno. A maioría social reclámao e as xeracións futuras meréceno.

Texto e foto: Calros Silvar

O Goberno central recorta nun 62 % a súa asignación á Academia Galega

Os presupostos xerais do Estado teñen prevista unha asignación para a Real Academia Galega (RAG) de 380.840 euros. Esta cifra supón unha rebaixa orzamentaria do 62 % sobre o ano anterior, no que a mesma partida dispuña de un millón de euros redondo para a RAG.

O recorte de 619.160 euros é, tanto en cifras absolutas como relativas, o maior realizado polo Goberno central para calquera das institucións de rango e cometidos similares aos que ten a academia que preside Xosé Luís Méndez Ferrín. A comparativa de datos entre os dous exercicios, que se pode consultar no documento do Ministerio de Hacienda, reflicte un recorte en todas as institucións que ronda o 20-25 %, tres veces menos do axuste na asignación da Academia Galega.

Ademais da redución para este ano, a asignación que o Goberno central destina para a RAG estreárase no pasado exercicio do 2011, cunha década de retraso con respecto as institucións catalá e vasca. Fontes da Real Academia confirmaron onte estas cifras, explicando que non foran notificadas oficialmente por parte do Goberno e que, polo tanto, descoñecían os motivos dunha redución que consideran inxustificada.

Comparando coas institucións de similar carácter á galega, a redución ten unha porcentaxe parecida nos casos do Institut d?Estudis Catalans, que pasou de 976.468 euros no 2011, aos 761.650 previstos para o 2012. O recorte, no caso catalán, supón un 22 % menos.

Ese 22 % é a mesma porcentaxe de redución que ten a Academia de la Lengua Vasca, ao contar dun ano para outro con 107.410 euros menos, pasando de 488.250 a 380.840 euros. Pero o caso vasco ten unha particularidade porque o ministerio que agora é de Educación y Cultura, e que o ano pasado era só de Educación, ten dúas partidas diferentes para institucións vascas. Ademais da Academia figura nos presupostos a Sociedad de Estudios Vascos-Eusko Ikaskuntza, que o ano pasado recibiu 649.490 euros e que este ano recibirá 324.750. Neste caso, a redución está por riba da media do conxunto, chegando ata o 49 %, aínda así moi por debaixo do recorte da galega. Sumadas as dúas institucións vascas que reciben fondos do Goberno central, a porcentaxe de redución quedaría no 35,7 %.

Outros casos evidencian que o recorte xeral medio non se aplicou no caso galego. Por exemplo a Asociación de Academias de la Lengua Española recibirá 143.820 euros este ano fronte aos 169.810 obtidos o ano pasado, o que supón un 25 % menos.

A achega especial que a Real Academia de la Historia recibe para a actualización e mantemento do polémico Diccionario Biográfico Español tamén pode ser un caso a ter en conta. No 2011, esta publicación recibiu 193.390 euros. Este ano ten unha partida de 163.790 euros (outro 25 % de recorte). Esta achega, ademais, ten un carácter extraordinario posto que a Academia da Historia recibirá, segundo os orzamentos deste ano 2012, un total de 753.720 euros, fronte aos 889.930 do 2011. A redución para esta academia volve situarse como nos casos anteriores no 25 %.

Fonte: La Voz de Galicia